Co to jest hałas?

Hałas to zbiór głośnych dźwięków, które postrzegane są przez człowieka jako niechciane i uciążliwe. Jego krótkoterminowe skutki to przede wszystkim problemy z koncentracją i dyskomfort, jednak długookresowe przebywanie w hałasie może spowodować utratę słuchu, zaburzenia snu czy dysfunkcje układu sercowo-naczyniowego. Akustycznie hałas możemy sklasyfikować jako zbiór przypadkowych fal akustycznych o różnych częstotliwościach i amplitudach.

Z hałasem można spotkać się w wielu różnych środowiskach. Bardzo powszechnym problemem jest hałas w szkołach, ale także hałas generowany przez ciągi komunikacyjne, czy hałas na stanowisku pracy.

Co to jest hałas?

Hałasem możemy nazwać każdy dźwięk, który jest uciążliwy lub nieprzyjemny dla odbiorcy. Przy długim narażeniu na hałas ucho może się do niego przyzwyczaić, jednak jest to proces subiektywny – odbiorcy wydaje się, że hałas jest mniej uciążliwy, w rzeczywistości może on przynieść poważne skutki zdrowotne. Subiektywny charakter hałasu jest silnie związany z konkretnym człowiekiem – nastolatek, który słucha głośno muzyki nie postrzega jej jako hałas, może to być dla niego komfortowe i przyjemne, zaś osoby przebywające z nim w jednym budynku mogą traktować te dźwięki zupełnie inaczej. Należy pamiętać, że długotrwałe narażenie na wysokie poziomy dźwięku może prowadzić do ubytków słuchu. 

Czym się różni hałas od dźwięku?

Różnicę między dźwiękiem a hałasem definiuje subiektywne odczucie człowieka. Dźwięki, to fale akustyczne, które słyszymy, zaś hałas, to dźwięk, który jest dla odbiorcy uciążliwy i niekomfortowy. Odczucie hałasu jest subiektywne, zatem dla osób bardziej wrażliwych niektóre dźwięki będą klasyfikowane jako hałas a inne nie. Przykładem tego rodzaju dźwięku są rozmowy i śmiechy w klubach, dla jednych osób jest to element przyjemnej atmosfery, a dla innych uciążliwy hałas, który nie pozwala na komunikację. Podobnie możemy interpretować muzykę – muzyka rockowa czy heavy-metalowa może być na kogoś przyjemna, a ktoś inny zaklasyfikuje ją jako rodzaj kakofonii. Warto też rozważać hałas w szerszym kontekście. Dźwięk klimatyzatora może być dla nas naturalny w ciągu dnia, jednak w nocy może być nieprzyjemnym hałasem, który nie pozwala spać.

Rodzaje hałasu

Rodzaje hałasu można wyodrębnić na podstawie jego źródła lub jego charakterystyki. Jeżeli analizujemy źródła hałasu to najczęściej dzielimy go na:

hałas komunikacyjny,

hałas przemysłowy,

hałas środowiskowy.

Hałas komunikacyjny to hałas powstający na skutek przejazdów samochodów, pociągów czy przelotów samolotów. Hałas przemysłowy jest silnie związany z fabrykami czy budowami, gdzie najczęściej spotykamy głośno pracujące maszyny. Hałas środowiskowy to hałas, który pochodzi z działalności człowieka.

Inny podział hałasu to podział ze względu na charakter tego hałasu czyli:

hałas ciągły,

hałas impulsowy,

hałas zmienny.

Hałas ciągły to hałas, który utrzymuje jednakowy poziom w dłuższym czasie, np. hałas klimatyzatora w pomieszczeniu. W przypadku hałasu impulsowego możemy mówić o krótkich trzaskach lub wybuchach. Hałas zmienny jest długotrwały, ale w czasie trwania może zmieniać swój poziom w szerokim zakresie.

Pomiar hałasu

Pomiar hałasu to proces określania poziomu dźwięku w otoczeniu za pomocą specjalistycznych urządzeń. Podstawowym celem tego pomiaru jest ocena, czy hałas w danym miejscu spełnia normy akustyczne i czy nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi. Urządzenia takie jak mierniki poziomu dźwięku (sonometry) rejestrują poziom ciśnienia akustycznego w decybelach (dB), a w bardziej zaawansowanych przypadkach analizują widmo akustyczne, czyli rozkład częstotliwości i amplitud.

Pomiar hałasu jest kluczowy w ocenie jego wpływu na środowisko i zdrowie człowieka. Przeprowadza się go w miejscach pracy, na terenach mieszkalnych, przy drogach czy w okolicach fabryk. Wyniki pomiarów umożliwiają ocenę rodzaju hałasu (ciągły, impulsowy, zmienny) oraz jego źródła. Analizy te pomagają w podejmowaniu działań redukcyjnych, takich jak izolacja akustyczna, rozmieszczenie maszyn czy regulacja harmonogramów pracy, aby ograniczyć ekspozycję na hałas i poprawić warunki akustyczne w otoczeniu.

Po co mierzyć hałas?

Pomiar hałasu służy ochronie zdrowia i poprawie komfortu życia ludzi. Pozwala zidentyfikować poziomy dźwięku, które mogą powodować negatywne skutki zdrowotne, takie jak utrata słuchu, zaburzenia snu czy choroby sercowo-naczyniowe. Dzięki pomiarom można określić, czy poziom hałasu przekracza dopuszczalne normy w środowisku pracy, mieszkalnym czy miejskim, co umożliwia podejmowanie działań zapobiegawczych, takich jak instalowanie izolacji akustycznej, zmiana ustawienia maszyn lub stosowanie środków ochrony indywidualnej.

Pomiar hałasu jest również kluczowy w spełnianiu wymagań prawnych i norm ochrony środowiska. Na przykład w środowisku pracy pomiary pomagają pracodawcom przestrzegać przepisów BHP i chronić zdrowie pracowników. W przestrzeni publicznej pozwalają na kontrolowanie hałasu komunikacyjnego lub przemysłowego, aby zminimalizować jego wpływ na mieszkańców. Precyzyjne dane z pomiarów umożliwiają tworzenie strategii redukcji hałasu i poprawiają jakość życia społeczności.

Jakie są skutki hałasu?

Skutki przebywania w hałasie mogą być bardzo uciążliwe dla człowieka. Pierwsze na myśl przychodzą problemy związane z narządem słyszenia – uszkodzenie słuchu czy szumy uszne. Mniej oczywistym, ale równie częstym skutkiem długotrwałego narażenia na hałas są problemy psychiczne, takie jak rozdrażnienie, problemy z koncentracją czy snem, wycofanie społeczne a nawet depresja. Należy też wspomnieć o problemach sercowo-naczyniowych – podwyższonego ryzyka udaru, zawału czy nadciśnienia tętniczego, a także cukrzycy czy otyłości. Aby ograniczyć negatywny wpływ hałasu na życie człowieka wprowadzono odpowiednie rozporządzenia i normy związane z hałasem przemysłowym, środowiskowym, komunikacyjnym czy hałasem na stanowisku pracy.

Kto wykonuje pomiary hałasu?

Pomiary hałasu wykonują specjaliści z akredytowanych laboratoriów akustycznych, którzy używają mierników poziomu dźwięku. Na stanowiskach pracy odpowiadają za to często służby BHP lub wyspecjalizowane firmy, które na zlecenie pracodawcy sprawdzają, czy poziomy dźwięku nie przekraczają ustalonych norm.

Kiedy w pomiarach wychodzi, że jest zbyt głośno, firma lub instytucja musi podjąć działania, by ograniczyć hałas. W grę wchodzi instalowanie dodatkowych izolacji, zmiana ustawienia maszyn albo zapewnienie lepszego sprzętu ochronnego dla pracowników.

Jak mierzyć hałas?

Pomiary hałasu wykonuje się miernikami poziomu dźwięku. Jego poziom wyrażamy w decybelach (dB). Sam poziom dźwięku nie jest jednak jedyną wytyczną w ocenie hałasu, dlatego, że nie wszystkie głośne dźwięki są nieprzyjemne. W hałasie kluczowe jest także widmo, a zatem rozkład częstotliwości składowych i ich amplitud. Analiza widma akustycznego może przynieść nam wiele informacji o charakterze występującego hałasu. Przy ocenie hałasu warto też zwrócić uwagę na jego czas trwania i zmienność w czasie – czy jest to hałas impulsowy, ciągły czy zmienny.

Jaki miernik hałasu do profesjonalnych pomiarów?

Do profesjonalnych pomiarów stosuje się mierniki zwane miernikami poziomu dźwięku klasy 1, które charakteryzują się dużą dokładnością i spełniają normy międzynarodowe. Takie urządzenia mają możliwość zapisu wyników oraz analizy sygnału, a czasem pozwalają też ocenić, ile procent czasu hałas przekracza określony próg. Dzięki temu można sporządzić raport i wykazać, czy normy są przekroczone.

Istotną rolę odgrywa regularna kalibracja tych przyrządów oraz certyfikaty potwierdzające ich zgodność z normami. Tylko wtedy wyniki pomiarów mogą być uznane za wiarygodne w rozumieniu przepisów i służyć jako podstawa do podejmowania działań związanych z ochroną przed hałasem.

Kto monitoruje limity hałasu?

Poziom hałasu w Polsce musi być monitorowany ze względu na odpowiednie rozporządzenia. W przypadku hałasu na stanowisku pracy kontrolę prowadzi pracodawca lub Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) czy Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP). Jeżeli analiza dotyczy hałasu w środowisku podmiotem odpowiedzialnym jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ), jego jednostki lokalne (WIOŚ) lub laboratoria akredytowane, które wykonują pomiary w środowisku. Szczególnie ważne jest tutaj aspekt akredytacji, który daje gwarancję, że pomiary będą wykonane zgodnie z aktualnymi przepisami oraz wykorzystany będzie sprzęt spełniający wymagania norm.

Normy Hałasu

Normy hałasu to przepisy, które określają jaki poziom dźwięku jest bezpieczny w danym miejscu. Normy chronią ludzi przed szkodliwymi skutkami ekspozycji na hałas. W przypadku stanowiska pracy wymagania odnośnie hałasu są bardziej restrykcyjne dla kobiet w ciąży i pracowników młodocianych niż dla pozostałych pracowników, jest to element przepisów BHP. Na potrzeby pomiarów i oceny hałasu powstały odpowiednie wskaźniki, które pozwalają na wiarygodną ocenę hałasu w danym miejscu. Normy definiują też często sposób pomiaru, tak aby był on powtarzalny oraz wymagania dotyczące sprzętu pomiarowego.

W przypadku hałasu środowiskowego dopuszczalne poziomy hałasu definiowane są w oparciu o rodzaj terenu, czy jest to teren mieszkaniowy czy przemysłowy. Dla terenów zamieszkałych przez ludzi wymagania te są bardziej restrykcyjne, tak aby zapewnić mieszkańcom komfort w porze dziennej oraz nocnej.

Dopuszczalny Poziom Hałasu

Dopuszczalne poziomy hałasu na stanowisku pracy zdefiniowane są w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W rozporządzeniu tym hałas w środowisku pracy określa się przez poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, maksymalny poziom dźwięku A oraz szczytowy poziom dźwięku C. na stanowisku pracy zdefiniowane są w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W rozporządzeniu tym hałas w środowisku pracy określa się przez poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, maksymalny poziom dźwięku A oraz szczytowy poziom dźwięku C.

Dopuszczalne limity hałasu na stanowisku pracy

Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego wymiaru pracy nie może przekroczyć 85 dB, maksymalny poziom dźwięku A nie może przekroczyć 115 dB, zaś szczytowy poziom dźwięku C nie może być wyższy niż 135 dB. Warto też pamiętać o szczególnym rodzaju hałasu – hałasie ultradźwiękowym. Pomiary hałasu ultradźwiękowego powinny być wykonane w pasmach tercjowych i dla odpowiednich pasm zdefiniowane są poziomy dopuszczalne.

Częstotliwość środkowa pasm tercjowych [kHz]	Równoważny poziom ciśnienia akustycznego odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy [dB]	Maksymalny poziom ciśnienia akustycznego [dB]
10, 12.5, 16	80	100
20	90	110
25	105	125
31.5, 40	110	130

Co jeżeli w fabryce nie można ograniczyć poziomu hałasu do wartości dopuszczalnej?

Zdarza się, że na stanowisku pracy dla pracownika, który obsługuje hałasującą maszynę niemożliwa jest redukcja hałasu do poziomu dopuszczalnego. Wyciszanie maszyn może odbywać się na wiele sposobów, jednak często występują ograniczenia związane z rozmiarem maszyny, jej obsługą czy układem wentylacyjnym. W takim wypadku stosuje się środki ochrony osobistej dla pracowników – są to najczęściej nauszniki, które pozwalają na redukcję hałasu, który dociera do ucha pracownika.

Jeżeli jest to możliwe to warto zaplanować stanowisko pracy tak, aby źródła hałasu znajdowały się w jak największej odległości od ludzi. Ponadto, jeżeli jest to możliwe, można też nanosić zmiany na harmonogram pracy, aby pracownik nie spędzał 8 godzin w hałasie.

Dopuszczalne limity hałasu dla środowiska

Dopuszczalne poziomy hałasu dla środowiska zdefiniowano w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Wskaźnikami do oceny hałasu w środowisku są LDWN,LN, LAeqD, LAeqN. Tereny dzielimy na tereny:

pod zabudowę mieszkaniową,

pod szpitale i domy opieki społecznej,

pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

na cele uzdrowiskowe,

na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,

na cele mieszkaniowo-usługowe

W poniższej tabeli znajdują się dopuszczalne poziomy hałasu dla środowiska zdefiniowane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

Rodzaj terenu	Drogi lub linie kolejowe LAeqD	Drogi lub linie kolejowe LAeqN	Pozostałe obiekty i działalność LAeqD	Pozostałe obiekty i działalność LAeqN
Strefa ochronna – uzdrowiska, szpitale poza miastem	50	45	45	40
Tereny zabudowy jednorodzinnej, związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, domy opieki społecznej, szpitale w miastach	61	56	50	40
Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna i zamieszkania zbiorowego, zabudowa zagrodowa, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, tereny mieszkaniowo-usługowe	65	56	55	45
Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców	68	60	55	45

Rodzaj terenu	Starty, lądowania i przeloty samolotów LAeqD	Starty, lądowania i przeloty samolotów LAeqN	Linie elektroenergetyczne LAeqD	Linie elektroenergetyczne LAeqN
Strefa ochronna uzdrowiska, szpitale, domy opieki społecznej, zabudowa związana ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży	55	45	45	40
Zabudowa mieszkaniowa jedno i wielorodzinna, zabudowa zagrodowa, zabudowa zamieszkania zbiorowego, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, tereny mieszkaniowo-usługowe, tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców	60	50	50	40

Rodzaj terenu	Drogi lub linie kolejowe L_DWN	Drogi lub linie kolejowe L_N	Pozostałe obiekty i działalność L_DWN	Pozostałe obiekty i działalność L_N
Strefa ochronna – uzdrowiska, szpitale poza miastem	50	45	45	40
Tereny zabudowy jednorodzinnej, związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, domy opieki społecznej, szpitale w miastach	64	59	50	40
Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna i zamieszkania zbiorowego, zabudowa zagrodowa, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, tereny mieszkaniowo-usługowe	68	59	55	45
Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców	70	65	55	45

Rodzaj terenu	Starty, lądowania i przeloty samolotów L_DWN	Starty, lądowania i przeloty samolotów L_N	Linie elektroenergetyczne L_DWN	Linie elektroenergetyczne L_N
Strefa ochronna uzdrowiska, szpitale, domy opieki społecznej, zabudowa związana ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży	55	45	45	40
Zabudowa mieszkaniowa jedno i wielorodzinna, zabudowa zagrodowa, zabudowa zamieszkania zbiorowego, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, tereny mieszkaniowo-usługowe, tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców	60	50	50	45

Jaki dopuszczalny poziom hałas od pompy ciepła i klimatyzatora?

Dopuszczalne poziomy hałasu od pompy ciepła i klimatyzatora są powiązane z zabudową jednorodzinną i wielorodzinną. Dla zabudowy jednorodzinnej jest to 50 dB w dzień i 40 dB w nocy, zaś dla zabudowy wielorodzinnej dopuszczalne poziomy wynoszą 55 dB w dzień i 45 dB w nocy. Głośność tych urządzeń wynika z rozwiązań technologicznych danego producenta. Oprócz tego ważna jest właściwa lokalizacja oraz montaż urządzeń, aby ograniczyć drgania i zbyt duże przenoszenie dźwięków drogą materiałową – np. przez ściany budynku.

Kluczowe Wnioski

Hałas jest subiektywnym odczuciem i może różnić się w zależności od osoby i sytuacji. Dźwięki takie jak muzyka, rozmowy czy odgłosy urządzeń mogą być dla jednych neutralne lub przyjemne, a dla innych uciążliwe. Subiektywne postrzeganie hałasu zależy od indywidualnej wrażliwości oraz kontekstu, w jakim dźwięk występuje.
Długotrwała ekspozycja na hałas może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych. Przebywanie w hałaśliwym środowisku zwiększa ryzyko utraty słuchu, problemów ze snem, zaburzeń psychicznych oraz chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego monitorowanie poziomu hałasu jest kluczowe dla ochrony zdrowia ludzi.
Hałas występuje w różnych środowiskach i ma różne źródła. Może pochodzić z komunikacji, przemysłu lub działalności człowieka w przestrzeniach mieszkalnych. Klasyfikacja hałasu na komunikacyjny, przemysłowy i środowiskowy oraz jego podział na hałas ciągły, impulsowy i zmienny pozwala lepiej zrozumieć jego charakter.
Pomiar hałasu jest niezbędny do oceny zgodności z normami i ochrony środowiska. Profesjonalne pomiary dźwięku za pomocą mierników klasy 1 umożliwiają dokładną analizę poziomów ciśnienia akustycznego i widma dźwięku. Wyniki pomiarów pomagają spełniać wymagania prawne oraz wdrażać środki redukcji hałasu.
Normy hałasu określają dopuszczalne poziomy w zależności od rodzaju terenu i funkcji środowiska. Poziomy dźwięku są bardziej restrykcyjne w strefach ochronnych i obszarach mieszkalnych, a ich monitorowanie odbywa się zgodnie z przepisami. Odpowiednie limity chronią ludzi przed uciążliwością i szkodliwym wpływem hałasu, szczególnie w miejscach pracy oraz w środowisku publicznym.

Więcej informacji
na temat sprzętu do monitorowania hałasu

Podaj temat zapytania:

Wyrażam zgodę na kontakt przez e-mailCzytaj więcej...

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w postaci imienia i nazwiska oraz adresu poczty elektronicznej przez SVANTEK Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Strzygłowskiej 81 w celu przesyłania mi informacji marketingowych dotyczących produktów i usług oferowanych przez SVANTEK Sp. z o.o. za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej, stosownie do treści przepisu art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Wyrażam zgodę na kontakt przez telefonCzytaj więcej...

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w postaci imienia i nazwiska oraz numeru telefonu przez SVANTEK Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Strzygłowskiej 81 w celu prowadzenia działań marketingowych przy użyciu telekomunikacyjnych urządzeń końcowych oraz automatycznych systemów wywołujących w rozumieniu ustawy Prawo telekomunikacyjne.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie newsletteraCzytaj więcej...

Wyrażam zgodę otrzymywanie od SVANTEK Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Strzygłowskiej 81 drogą elektroniczną na wskazany przeze mnie adres e-mail newslettera i innych informacji handlowych, dotyczących produktów i usług oferowanych przez SVANTEK Sp. z o.o. w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

* Wyrażam zgodę na kontakt autoryzowanego dystrybutora SvantekCzytaj więcej...

Oświadczam, że zostałem poinformowany, że moje dane mogą być przekazywane podmiotom przetwarzającym dane osobowe w imieniu Administratora, w szczególności dystrybutorom – przy czym takie podmioty przetwarzają dane na podstawie umowy z administratorem i wyłącznie zgodnie z jego instrukcjami. W takich przypadkach Administrator wymaga od podmiotów trzecich zachowania poufności i bezpieczeństwa informacji oraz weryfikuje czy zapewniają odpowiednie środki ochrony danych osobowych.

Niektóre spośród podmiotów przetwarzających dane osobowe w imieniu Administratora mają siedzibę poza terytorium EOG. W związku z przekazaniem Twoich danych poza terytorium EOG, Administrator weryfikuje, aby podmioty te dawały gwarancje wysokiego stopnia ochrony danych osobowych. Gwarancje te wynikają w szczególności ze zobowiązania do stosowania standardowych klauzul umownych przyjętych przez Komisję (UE). Masz prawo żądać przekazania kopii standardowych klauzul umownych kierując zapytanie do Administratora.

Oświadczam, iż zostałem poinformowany, że przysługuje mi prawo cofnięcia wyrażonej zgody na przetwarzanie moich danych osobowych w każdym czasie oraz prawo dostępu do podanych danych osobowych, a także prawo do ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania oraz wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, jak też wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, w przypadku naruszeń przepisów RODO.