Dlaczego mierzyć hałas w pomieszczeniach?
Przebywanie w pomieszczeniu, w którym występuje przekroczenie poziomów dopuszczalnych hałasu jest bardzo niebezpieczne dla ludzi. Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, ponieważ już niebezpieczny poziom hałasu nie niesie za sobą żadnych dolegliwości bólowych w momencie oddziaływania. Jednak jego długofalowe skutki mogą okazać się bardzo dokuczliwe. Stałe narażenie na hałas może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych związanych z koncentracją, zaburzeniami snu lub układem krążenia.
Jakie normy obligują do pomiaru hałasu w pomieszczeniach?
Kluczowe jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. To rozporządzenie przywołuje normy PN-87/B-02151/02 „Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach – Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach” oraz PN-87/B-02156 „Akustyka budowlana – Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach”. Obie te normy są obowiązujące w kontekście pomiarów hałasu w pomieszczeniach.
Jak dbać o swoje zdrowie związane z hałasem?
Najczęściej wpływ hałasu na nasze zdrowie kojarzymy wprost z naszym układem słuchowym. Wszystkie dolegliwości, które może powodować hałas są przypisywane do np. bólu uszu czy szumów usznych. Wpływ hałasu na nasze zdrowie jest jednak znacznie bardziej rozległy i może wiązać się z innymi konsekwencjami. Jeżeli jesteśmy narażeni na hałas w swoim miejscu pracy sugerowane jest korzystanie z ochronników słuchu. Hałas to dla ludzi najczęściej niechciane dźwięki, ale problemy zdrowotne może też nieść ze sobą głośne słuchanie muzyki przez długi czas czy korzystanie z słuchawek dokanałowych. Warto wybierać słuchawki nauszne lub ograniczać czas słuchania muzyki na wysokim poziomie głośności.
Co zrobić, jeżeli podejrzewam, że mogę być narażony na hałas?
Pierwszy krok, od którego warto zacząć to wykonanie pomiarów. Firma, której pracownicy mogą być narażeni na hałas również powinna zlecać tego typu pomiary dla bezpieczeństwa pracowników. Reagowanie w odpowiednim momencie może uchronić pracodawcę od długoletnich procesów sądowych. Pomiary takie można zlecić akredytowanym laboratoriom badawczym. Takie laboratorium funkcjonuje również w firmie SVANTEK. Dzięki akredytacji nasze pomiary mogą być dowodami w sądzie, jeżeli występuje konieczność dochodzenia swoich racji i odszkodowania. W ramach pomiarów oferujemy pełną analizę hałasu w pomieszczeniu, razem z oceną narażenia na hałas zgodną z aktualnymi wytycznymi normatywnymi.
Zgodnie z jakimi normami mierzyć hałas w pomieszczeniach?
Na potrzeby pomiaru dźwięku A w budynkach przygotowana została norma PN-87/B-02156 „Akustyka budowlana – Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach”. Norma ta definiuje metody pomiaru dźwięku A w budynkach na potrzeby sprawdzenia wymagań z normy PN-87/B-02151/02 „Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach – Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach” Dzięki normie PN-87/B-02156 możliwe jest ujednolicenie pomiarów i oceny hałasu w pomieszczeniu.
Jakich budynków dotyczy norma PN-87/B-02156?
Metody pomiaru i oceny hałasu podane w normie PN-87/B-02156 dotyczą „budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej oraz urządzeń w pomieszczeniach technicznych, budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej”. Nie dotyczy ona w takim wypadku lokali usługowych czy hal produkcyjnych.
Jak norma PN-87/B-02156 klasyfikuje hałas oddziałowujący na ludzi w budynkach?
Zgodnie z powyższą normą hałas może być ustalony lub nieustalony i przerywany. Hałas ustalony oceniamy wykorzystując pomiar poziomu dźwięku A w dB. Należy wykonać kilka pomiarów, a później je uśrednić. Można także wykonać pomiar w pasmach oktawowych, aby wzbogacić ocenę hałasu o dodatkowe dane. Hałas nieustalony i przerywany należy mierzyć korzystając z równoważnego poziomu dźwięku A mierzonego w całym czasie oceny. Ponadto w przypadku hałasu pochodzącego od instalacji należy mierzyć dodatkowo maksymalny poziom dźwięku A odczytany przy stałej czasowej „slow”. Norma ta nie uwzględnia jednak hałasu infra- i ultra-dźwiękowego. Jej zakres opiera się tylko na zakresie hałasu słyszalnego.
Czym różni się hałas ustalony od nieustalonego?
Hałas ustalony to hałas, którego różnice w czasie wynoszą maksymalnie 5 dB. Hałas nieustalony ma różnice większe niż 5 dB – jest mniej jednostajny, może mieć przerwy w czasie trwania obserwacji. Jednostajny hałas, który jest przerywany ciszą traktujemy jako hałas nieustalony.
Jaki jest dopuszczalny poziom hałasu w budynkach?
Norma PN-87/B-02151/02 definiuje dopuszczalne poziomy w budynkach dla różnego rodzaju pomieszczeń. Poziomy te są różne w zależności od źródła hałasu, pory dnia lub nocy czy przeznaczenia pomieszczenia. Najbardziej restrykcyjne wymagania w porze dnia i nocy są dla pomieszczeń łóżkowych w szpitalach na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Zaś najmniej restrykcyjnie norma patrzy na kawiarnie, restauracje i sklepy. Jest to słuszne podejście, dlatego że norma uwzględnia pomieszczenia, w których komfort akustyczny jest bardzo ważny. Takie pomieszczenia jak sklepy czy restauracje są wykorzystywane przez wiele osób w jednym momencie, dlatego hałas tam może być wyższy.
Jak należy przyjmować czas oceny?
Czas oceny w dzień liczony jest od godziny 6:00 do 22:00. W tym przedziale czasu mierzymy nieprzerwanie przez 8 najbardziej niekorzystnych godzin. Jako godziny nocne przyjmujemy od 22:00 do 6:00 i tutaj wybieramy 30 minut z najbardziej niekorzystnej godziny. Wybrany czas pomiaru powinien dobrze charakteryzować typ hałasu, na który narażone są osoby w budynku. Dla budynków użyteczności publicznej czas dobieramy zgodnie z normą PN-87/B-02151/02.
W jaki sposób mierzyć hałas w budynkach?
Konieczne jest zmierzenie równoważnego poziomu hałasu A lub średniego poziomu hałasu A. Podczas pomiaru drzwi oraz okna powinny być zamknięte, jednak powinno się zapewnić odpowiednią wymianę powietrza w pomieszczeniu. Odpowiednia ilość powietrza przypadająca na m2 pomieszczenia jest definiowana przez inne normy. Wracając jednak do pomiarów hałasu, należy wyłączyć źródła hałasów wewnątrz pomieszczeń oraz nie zmieniać stanu umeblowania. W pomieszczeniach podczas pomiaru mogą przebywać tylko 2 osoby obsługujące miernik. Norma definiuje także precyzyjne ustawienie punktów pomiarowych oraz ich liczbę. Liczba punktów pomiarowych ściśle zależy od kubatury pomieszczenia. W niektórych przypadkach konieczne będzie także określenie poziomu tła akustycznego. Do zmierzonego poziomu należy dodać dwie poprawki – jedną uwzględniającą wpływ tła akustycznego, a drugą uwzgledniającą chłonność akustyczną. Wartości poprawek zdefiniowane są w normie.
Czym jest poziom tła akustycznego?
Poziom tła akustycznego to średni lub ekwiwalentny poziom dźwięku A zmierzony po wyłączeniu źródła hałasu, który chcemy zmierzyć. Poziom ten mierzymy w tych samych punktach, w których dokonujemy pomiarów poziomu hałasu.
Jakim sprzętem należy wykonywać pomiary hałasu?
Zgodnie z normą PN-87/B-02156 pomiary należy wykonywać miernikami zgodnymi z PN-83/T-06361 i PN-79/T-06460. Wszystkie mierniki firmy SVANTEK spełniają te wymagania i odpowiadają aktualnym wymaganiom norm. Ponadto większość mierników posiada deklarację zgodności z wymaganiami dla 1 klasy dokładności. Mierniki SVANTEK pozwalają także na rejestrację sygnału audio – dzięki temu podczas analizy wyników pomiaru można wykluczyć takie incydenty jak przejazd karetki.
A co z hałasującym wyposażeniem technicznym budynków?
Norma PN-87/B-02151/02 mówi też o pomiarze hałasu od wyposażenia technicznego budynku. Hałas ten powinien być mierzony w inny sposób niż hałas od źródeł zewnętrznych. Przede wszystkim konieczne jest zmierzenie maksymalnego poziomy dźwięku A w odległości 1 m od zainstalowanego urządzenia w danym pomieszczeniu. Norma definiuje też odpowiednie wartości dopuszczalne dla tego pomiaru. Źródłami takiego hałasu mogą być maszynownie dźwigów, wentylacje, transformatorownie, węzły cieplne lub pompy.
Jakie są źródła hałasu, który może przedostawać się do mieszkań?
Hałas przenikający do budynku z zewnątrz może być generowany przez przejazdy pojazdów, pociągi lub tramwaje, ale także przez przemysł. Źródłem hałasu mogą być także klimatyzacje, bramy lub hurtowanie działające na otwartym powietrzu. Ponadto należy także rozważać hałas generowany przez urządzenia zainstalowane w budynku, stanowiące jego wyposażenie techniczne. W przypadku budynków zamieszkania zbiorowego hałas może być generowany przez lokatorów z innych pomieszczeń.
Jak można radzić sobie z hałasem przedostającym się z zewnątrz?
Hałas najlepiej jest redukować u źródła. Jeżeli hałasującym elementem są pojazdy najbardziej słuszne są modernizacje dróg lub torów. Ponadto w tym wypadku dobrze sprawdzają się także panele akustyczne. W sytuacji, kiedy nie można działać na hałas u źródła można odizolować się od hałasów poprzez stosowanie odpowiednich tynków akustycznych, gęstych bloczków betonowych czy drzwi i okien o odpowiednich parametrach izolacyjności akustycznej. Jeżeli jesteśmy narażeni na hałas na stanowisku pracy możliwe jest stosowanie ochronników słuchu, które bardzo skutecznie mogą sobie radzić z hałasem.
Co z hałasem na stanowisku pracy?
Do analizy hałasu na stanowisku pracy kluczowe jest rozporządzenie Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. W ramach tego rozporządzenia analizowany jest hałas słyszalny i hałas ultradźwiękowy. Na potrzeby pomiarów mierzy się trzy wartości – poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, maksymalny poziom dźwięku A oraz szczytowy poziom dźwięku C. Wartości dopuszczalne dla tych parametrów są ustalone kolejno na 85 dB, 115 dB i 135 dB.
Jakie normy dotyczą pomiarów hałasu w pomieszczeniach?
Aktualnie najbardziej wiążąca jest norma PN-87/B-02156 – która dotyczy metod pomiaru hałasu w pomieszczeniach. Druga norma to norma PN-87/B-02151/02 – dotycząca dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Obie te normy są powiązane z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie te wymusza kontrolę hałasu w budynkach na podstawie dwóch wyżej wymienionych norm. W Europie obowiązujące normy to norma DIN 45635 “Measurement of noise emitted by machines; airborne noise emission; enveloping surface method; basic method, divided into 3 grades of accuracy” i norma ISO 1996 “Opis i pomiary hałasu środowiskowego”. Dodatkowo pomiary hałasu w pomieszczeniach są wykonywane także podczas certyfikacji BREEAM. Budynek posiadający taki certyfikat gwarantuje użytkownikom wysoki standard związany między innymi z komfortem akustycznym.
Czym jest certyfikacja BREEAM?
Certyfikacja BREEAM to gwarancja, że budynek spełnia bardzo restrykcyjne wymagania związane z ekologią, bezpieczeństwem i komfortem. Certyfikacja BREEAM obejmuje także pomiar parametrów akustycznych budynku – takich jak izolacyjność pomiędzy pomieszczeniami, czas pogłosu oraz poziom hałasu emitowany do środowiska z budynku certyfikowanego. Pomiary do certyfikacji BREEAM wykonuje się zgodnie z odpowiednimi normami. Na podstawie tych pomiarów budynek otrzymuje odpowiednią ocenę.
Kto może zmierzyć hałas w pomieszczeniach?
Hałas w pomieszczeniach powinien być mierzony przed odpowiednie laboratoria badawcze. Aby mieć gwarancję poprawnie wykonanych pomiarów dobrze jest korzystać z akredytowanych jednostek pomiarowych. Laboratorium badawcze SVANTEK w swojej ocenie opiera się na sprzęcie pomiarowym najwyżej klasy. Mamy także bardzo duże doświadczenie w wykonywaniu tego typu pomiarów. W naszych raportach można znaleźć pełną identyfikację źródeł hałasu, precyzyjne pomiary oraz analizy uzyskanych wyników.
