Co to jest hałas przemysłowy?
Pod pojęciem hałasu przemysłowego należy rozumieć hałas emitowany do środowiska przez zakłady przemysłowe lub instalacje. Dla takiego hałasu prowadzi się pomiary wielkości emisji zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody.
Jakie normy regulują kwestie związane z hałasem przemysłowym?
Kluczowe w analizie hałasu przemysłowego jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody. Rozporządzenie wymaga określania wskaźników hałasu LAeqD i LAeqN. Wskaźniki można wyznaczać metodą pomiarową lub ewentualnie metodą obliczeniową. Podobnie jak w innych normatywnych pomiarach wyniki należy podawać z niepewnością rozszerzoną dla przedziału ufności 95 %. Ponadto rozporządzenie narzuca jeszcze jeden warunek związany z niepewnością. Aby uzyskać prawidłowe wyniki pomiarów wartość przedziału niepewności rozszerzonej powinna być mniejsza lub równa 2,7 dB.
Kiedy stosuje się okresowe pomiary hałasu w środowisku?
Zgodnie z rozporządzeniem okresowe pomiary hałasu należy przeprowadzać dla zakładów, na terenie których są eksploatowane instalacje lub urządzenia hałasujące. Ponadto zakłady te muszą mieć wydane pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska lub decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. Dla instalacji wymaga się pozwolenia zintegrowanego.
Jak często i jakim sprzętem należy prowadzić pomiary hałasu w środowisku?
Zgodnie z rozporządzeniem pomiary należy wykonywać raz na dwa lata, w czasie, kiedy źródła emitują hałas. Sugeruje się wybór najbardziej niekorzystnego czasu pod względem generowanego hałasu. Pomiar należy wykonać miernikiem poziomu dźwięku klasy 1. Kalibrator akustyczny do kalibracji toru pomiarowego także powinien być klasy 1. Przyrządy te powinny być skalibrowane i mieć świadectwo wzorcowania wydane nie później niż 24 miesiące przed pomiarem. Warto też zauważyć, że mikrofony pomiarowe powinny być wyposażone w osłony przeciwwietrzne bez względu na panujące w danym momencie warunki. Ponadto przyrządy do pomiarów ciągłych powinny mieć możliwość rejestracji przebiegu zmian w czasie, przesyłu tych danych do komputera czy analizy statystycznej sygnału.
Jakie są wymagania związane z warunkami meteorologicznymi?
Kluczowe jest określenie warunków meteorologicznych na wysokości, na której jest ustawiony sprzęt pomiarowy. Warunki meteorologiczne powinny zapewniać prawidłowe działanie sprzętu pomiarowego. Warunki graniczne definiowane przez rozporządzenie są następujące: temperatura od -10 st. C do 50 st. C, wilgotność od 25% do 90%, średnia prędkość wiatru do 5 m/s i ciśnienie atmosferyczne z zakresu 900-1100 hPa. Pomiary wykonane w warunkach przekraczających warunki graniczne powinny być jasno określone w raporcie pomiarowym.
Gdzie lokalizować punkty pomiarowe?
Rozporządzenie sugeruje aby przed lokalizacją punktów pomiarowych przeprowadzić odpowiednią analizę. Analiza powinna obejmować źródła hałasu oraz własności pochłaniające i odbijające terenu włącznie z zagospodarowaniem. Punkty należy tak ustawić aby wyniki pomiaru w jak najlepszy sposób charakteryzowały źródło hałasu. Dodatkowo punkty pomiarowe powinny spełniać następujące warunki: dla terenów zabudowanych punkty powinny być przy elewacji budynków w odległości od 0,5 do 2 m od elewacji. Najbardziej słuszne umiejscowienie punktu pomiarowego jest w świetle otwartego okna kondygnacji eksponowanej na hałas. Jeżeli nie mamy możliwości ustawienia mikrofonu w świetle okna należy umiejscowić go na wysokości 4 m z tolerancją +/- 0,2 m. Punkty można umieścić także na terenach otaczających budynki na wysokości 4 m.
Jakie procedury pomiarowe definiuje rozporządzenie?
W załączniku nr 7 zdefiniowano dwie procedury pomiarowe. Pierwsza z nich to ciągła rejestracja hałasu w czasie odniesienia. Druga metoda to rejestracja próbek hałasu w czasie odniesienia, tzw. metoda próbkowania. Podczas pomiarów należy korzystać z charakterystyki częstotliwościowej A i stałej czasowej Fast. Aby podjąć, którą metodę należy wybrać konieczne jest rozważenie charakterystyki źródła hałasu i tła akustycznego.
Czym jest tło akustyczne?
Tło akustyczne to zgodnie z rozporządzeniem wszystkie dźwięki, które występują w danym punkcie pomiarowym ale nie pochodzą od hałasującego źródła – instalacji lub urządzeń badanych. Pomiar tła należy wykonać w tych samych punktach pomiarowych co pomiar hałasu, jednak w momencie kiedy hałasujące źródła są wyłączone. Jeżeli nie jest możliwe wyłączenie hałasującego źródła można wykonać pomiar tła w innym miejscu, ale musi to być miejsce analogiczne i dobrze charakteryzujące miejsce, w którym powinien być punkt pomiarowy. Konieczne jest aby wykonać te pomiary w tym samym dniu, o tej samej porze doby oraz w podobnych warunkach meteorologicznych.
Na czym polega ciągły pomiar hałasu?
Pomiary ciągłe hałasu wykonuje się w dwóch szczególnych przypadkach: kiedy nie ma możliwości wykonać pomiarów poziomu emisji hałasu do środowiska pochodzącej od każdego ze źródeł lub kiedy nie można określić okresów czasu, kiedy poziom emisji jest największy. Pomiary są wykonywane w sposób ciągły,a następnie usuwa się z nich zakłócenia. Konieczne jest wykonanie pomiarów tła akustycznego i skorygowanie uzyskanego wyniku. W ostateczności, jeżeli nie da się wykonać pomiarów tła akustycznego, można wyznaczyć je na podstawie analizy statystycznej sygnału. Poniżej znajduje się wzór zgodnie z którym należy wyznaczyć poziom dźwięku emitowanego do środowiska:
w którym:
LAeqzm – wartość zmierzonego poziomu hałasu, dB,
LAt – poziom tła akustycznego, dB
Powyższy wzór należy zastosować dla dwóch pór doby – pory dnia od 6:00 do 22:00 oraz pory nocy od 22:00 do 6:00.
Na czym polega metoda próbkowania?
Metoda próbkowania jest sugerowana w sytuacji, kiedy źródło emituje do środowiska zróżnicowany dźwięk o ustalonym poziomie. Warto skorzystać z metody próbkowania w sytuacji, kiedy ciężko jest zmierzyć hałas tła akustycznego oraz występują losowe zakłócenia.
Pomiary można wykonywać dla każdego źródła osobno, jeżeli można wyłączyć na czas pomiaru inne źródła hałasu.
Jak określić czas pomiarów w metodzie próbkowania?
Rozporządzenie w załączniku 7 określa cztery reguły, zgodnie z którymi należy określić czas pomiaru. Zgodnie z pierwszą zasadą czas powinien być równy 60 s dla hałasu, którego wahania poziomu nie przekraczają 5 dB. Po drugie czas powinien być 10 s w sytuacji, kiedy występują okresowe zjawiska o wyższym poziomie hałasu i nie jest możliwe wykonanie pomiaru 60 s. Czas pomiaru może być także równy długości okresu trwania zjawiska lub jego wielokrotności w sytuacji, gdy hałas źródła jest okresowy. Ostatnia reguła to pomiary dla zmiennego poziomu dźwięku – wtedy należy wykonywać pomiary w czasie dłuższym niż 5 min.
Jak określić ilość pomiarów w metodzie próbkowania?
Rozporządzenie przyjęło narzucenie liczby pomiarów, które należy wykonać. Aby określić liczbę tych pomiarów należy obliczyć różnicę między najwyższą a najniższą wartością zmierzonego hałasu dla próbki. Liczba ta może wahać się od 3 pomiarów dla różnicy w zakresie od 0 do 1 dB, aż do 7 pomiarów dla różnicy w zakresie od 2,5 dB do 3 dB. Dla większej różnicy niż 3 dB należy wydłużyć czas trwania pomiaru próbki.
Jak wyznaczyć średni poziom dźwięku?
Finalnie z uzyskanych pomiarów metodą próbkowania należy wyznaczyć średni poziom dźwięku w poszczególnych przedziałach czasu lub dla poszczególnych źródeł hałasu. Należy wykorzystać następujący wzór:
w którym:
n – liczba próbek w serii pomiarowej,
LAk – zmierzony poziom dźwięku w dB.
Jak uzyskać poziom emisji hałasu w środowisku?
Finalnie zwieńczeniem pomiarów hałasu w środowisku jest uzyskanie poziomu emisji hałasu. Aby obliczyć ten poziom należy zastosować poniższy wzór:
w którym:
LAsr – średni poziom dźwięku dla przedziału czasu lub średni poziom dźwięku dla danego źródła, w dB,
LAt – średni poziom tła akustycznego, w dB.
Warto tutaj pamiętać o warunku, związanym z odstępem hałasu od tła akustycznego. Jeżeli ten odstęp jest mniejszy niż 3 dB to konieczne jest wyznaczanie poziomu dźwięku za pomocą metod obliczeniowych.
Poziom emisji jest punktem wyjściowym do wyznaczenia równoważnego poziomu hałasu A dla czasu odniesienia T w punkcie pomiarowym. Należy tutaj przyjąć poniższy wzór:
w którym:
m – liczba przedziałów czasu lub liczba zmierzonych źródeł,
LAekj – poziom LAek dla j-tego przedziału czasu lub dla j-tego źródła,
tj – czas trwania j-tego przedziału czasu lub czas pracy źródła,
T – czas odniesienia, w sekundach.
Jak uzyskać poziom emisji hałasu w środowisku?
Przykładowym źródłem hałasu może być hałas generowany przez instalacje na budynkach czyli na przykład hałas agregatu chłodniczego na dachu budynku. W tym przypadku należy analizować widmo z wykonanych pomiarów. Warto także poświęcić uwagę na sprawdzenie tonalnego charakteru hałasu. Takie kontrole można wykonywać zgodnie z normami ISO/TS 20065:2022 „Acoustics – Objective method for assessing the audibility of tones in noise – Engineering method” oraz ISO 1996-2:2017, które pozwalają na przybliżenie faktycznej dokuczliwości hałasu.
A co jeżeli hałas przemysłowy ma charakter hałasu impulsowego?
Jeżeli do środowiska jest emitowany hałas impulsowy należy badać go zgodnie z załącznikiem 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. Załącznik ten narzuca także odpowiednie metodyki pomiarowe związane z charakterystyką hałasu impulsowego i jego dokuczliwością.
