W Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określono dopuszczalne poziomy hałasu. Jest do dokument obowiązujący na terenie Polski, w związku z tym w wielu miejscach pracy konieczne było wprowadzenie metod redukcji hałasu. Długotrwała ekspozycja na hałas prowadzi nie tylko do ubytków słuchu, ale także do zwiększonego stresu, spadku koncentracji czy zmęczenia. Zapewnienie bezpiecznego poziomu hałasu ma zatem znaczenie nie tylko dla zdrowia pracownika, ale też dla ergonomii jego pracy.
Najskuteczniejszymi metodami redukcji hałasu są eliminacje hałasu u źródła, jednak nie zawsze jest to możliwe.
Redukcja hałasu na halach przemysłowych wymaga łączenia wiedzy z wielu zakresów takich jak akustyka, mechanika czy materiałoznawstwo.
Aktywne metody redukcji hałasu stanowią rozwijające się narzędzie, w którym znaczenie ma wykorzystanie sztucznej inteligencji np. do predykcji hałasu zanim on pojawi się w otoczeniu pracownika.
Hałas w środowisku pracy to każdy niepożądany dźwięk, na który narażony jest pracownik. Rozporządzenie oprócz określenia hałasu dodatkowo określa też tzw. hałas ultradźwiękowy. Jest to hałas, którego częstotliwości znajdują się poza zakresem słyszalnym dla człowieka. Aby określić oba rodzaje hałasu w środowisku pracy konieczne są pomiary poziomu ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, maksymalnego poziomu dźwięku A oraz szczytowego poziomu dźwięku C. Co więcej hałas może przyjmować trzy charakterystyczne typy: ciągły, impulsowy i tonalny:
Hałas można redukować na trzech etapach propagacji.
Coraz popularniejsze stają się aktywne metody redukcji hałasu, które polegają na generowaniu sygnału kompensacyjnego. Sygnał kompensacyjny ma często tę samą amplitudę i częstotliwość, ale przeciwną fazę do hałasu w danym miejscu. Dzięki temu w punkcie słuchacza występuje zmniejszenie poziomu hałasu. Nie są to jednak tanie i szybkie metody redukcji hałasu. Do zaprojektowania wymagane są serie pomiarowe, które pozwolą dokładnie ustalić hałas w danym pomieszczeniu. Ponadto trzeba przygotować system, który będzie generował odpowiedni sygnał kompensacyjny. Do takiego systemu wykorzystuje się mikrofon referencyjny, który rejestruje sygnał hałasu. Później sygnał ten jest przetwarzany przez procesor, który generuje sygnał kompensacyjny na podstawie widma hałasu. Sygnał kompensacyjny jest odtwarzany przez głośnik, który emituje falę dźwiękową w przeciwfazie do hałasu pierwotnego. Często też w tych rozwiązaniach wykorzystuje się dodatkowy mikrofon, tzw. mikrofon błędu, który kontroluje efektywność redukcji i wprowadza odpowiednie poprawki. Metoda ta działa najskuteczniej dla hałasu niskoczęstotliwościowego, który ma powtarzalne widmo.
Aby aktywne metody redukcji hałasu działały skutecznie konieczne jest spełnienie kilku wymagań. Algorytm, który generuje sygnał kompensacyjny musi być odpowiednio dobrany oraz odpowiednio skuteczny. System nie może wnosić żadnych opóźnień, dlatego, że sygnał kompensacyjny musi być wygenerowany momentalnie w odpowiedzi na hałas. Ze względu na to wymaganie system aktywnej redukcji hałasu jest skuteczniejszy dla niskich częstotliwości. Bardzo ważne jest także rozmieszczenie głośników i mikrofonów. Efekt redukcji jest bardzo lokalny, występuje w konkretnym miejscu oraz w ograniczonej przestrzeni, a to znacznie ogranicza możliwości poruszania się pracownika w danym pomieszczeniu.
Aby nie kontrolować całego pola akustycznego w danej hali możliwe jest stosowanie osobistych metod redukcji hałasu, czyli takich, które będą działać w bardzo określonym punkcie przestrzeni, najczęściej w okolicach uszu pracownika. Mogą to być na przykład aktywne podgłówki w kabinach dla pracowników głośnych maszyn czy bardzo popularne już nauszniki z aktywnym systemem redukcji hałasu. System działa wtedy na przestrzeni zaledwie kilku centymetrów sześciennych, dzięki czemu możemy osiągnąć bardzo wysokie poziomy redukcji rzędu nawet 20-40 dB.
Autoryzowany konsultant SVANTEK pomoże Ci w kwestiach pomiarów hałasu i drgań.